113: DEN DOIM VAN P.P.RUBENS

P.P.RUBENS

Eeder joar kaume n er deuzende toeriste no ’t Stad. De mieëste dervan wile n absoleut et Rubensois oep de Waper én de Katedroal bezeuke. Oem dan nog mor te zwaige van al dee schilderaije n én dékoroasewaereke n in d’Aentwaerepse kaereke. E klain dieël dervan wil d oek ze graf zeeng in de Seengt-Joakobskaerek. Nateurlek kune z’er ni néfe zeeng dat er oek e stanbéld van em sto d oep de Greungplets.
Doar wil ek et vandoag auver éme.

Oep ne vraidagoavend de 14de n ogustes van ’t joar 1840 woare n er groeëte fieëstelekeide gepland in ’t Stad.’t Toppeungt van dee fieëstelekeide was wél den Oemegaengk. De Rubenswoage, dieë den beroemde schilder zélef in 1638 inieëngestauke n ad, oem d’auverwineeng van de slag ba Kalau te veere, weer trug oepgekalfoaterd no ’t model da Rubens zélef getieëkend ad. Mor ’t oeëgtepeungt van den dag must d’inuldegeeng were van ’t stanbéld van Rubens oep ’t Seengt-Walburgisplain.’t Is den Aentwaerepsen béldaawer Willem Geefs [wilem geifs] dieë n et béld zau w ontwaerepe. Mor vuir da’t zoe vaer was, weer er oardeg wa getéterd auver woar da s ze da béld zauwe neirpoeëte. In Aentwaerepe n is’t oek zoeë da t er zoe goo w as gin ieë stanbéld moménteil stoa wer da s z’et ver den ieëste kieër gezét éme. Da’s oek zoe gebuird mé t da béld van Rubens da f vandoag oep de Greungplets sto.(Of et doar zal blaive stoan, da’s en aender poar maawe!). Aentwaerepe wert deroem oek wél de “Stad van de Waendelende Stanbélde genoemd”.
De 15de n ogustes was et dan zoe vaer.
Mor toongs da ze da béld geenge n inuldege, was et balange nog ni j af. Z’ade no ’t schaint gin seingte ni mieër oem den braungsgeeter te betoale én dieë wau nateurlek bauter ba de vis. (Oo zau de na zélef zén !) Der zau dan mor vuirloeëpeg (we weiten alemoal wa t da betieëkent in d’Administroase van ’t Stad!) e plesteren béld ginstaleird were da d en braungsachteg klereke must kraige. Op ’t Stadois dachte ze: neemand zal ‘t verschil zeeng.
Mé f vaul tralala weer da plesteren béld dan oitaindelek inguldegd oep den deengsdag 26 ogustes. Dernoa ei t dieë “verloeëpege” Rubens der nog moande gestoan. Mé ’t éfékt da t da plesteren béld stilekesoan in doige begon te vale. Rubens zene kop was inieëngezakt én in zen bile zoate groeëte goate . De veer klain keungstgodine n oep ’t vootstuk woare van une sus gevale.
D’Aentwaerepse pagaders ade da d al direkt in ’t snetsje én amezeirde n unaige mé t er nog mieër stuke n oit te prutse. Oem da teige te gon weer er en barak raungdgebaud én must er dag én nacht ne schildwacht ba gon stoan.
Teige de zaumer van 1841 was dan aindelek et braungze béld afgewaerekt. Oep de 14de mai weer et dan van Loik ( doar was de geeterai) nor Aentwaerepe gebrocht. Da béld waug mor éfkes 7000 kilau . Z’éme n et mé f vaul moojte oep ne platewoage ---dieë duir zés pèèrde getroke weer ---gekreige.
Dernoa begone ze trug te paloavere n auver de plets wer da s ze Rubens ade n oepgestéld. Da kon toch ni flak ba ’t Stieën zén wer da t dieën tiran van ne Ruis gewoeënd ad , én zoe dicht ba d’oorekotsjes van de Burechtgracht. Der was zélefs sproake van oem et béld oep de Mèèr te pletse. Mor oitaindelek beslaute z’in de Gemieënteroad oem et dan mor oep de Greungplets te zéte. En ieël joar laengk éme ze der auver zite lule.
Mor dan kwoame der aender probleime. Zoe w as ge worschainlek wél wét was de Greungplets vreuger e kaerekof. Wil t da toch ni luke zeiker, da d oep de plets wer da s ze Rubens wauwe neirzéte, der e graf was van ne zeikere Karel d’Espinosa, ne geweizen biskop van Aentwaerepe dieë zene kèès geloate n ad in 1742. Den dékstieën van da graf weer wéggenaume n én wa t er nog auverbleif van den biskop weer in en neef aute kist gelei j én baigezét in ieën van de kélders van de katedroal.(A ge dan bedeingt da nog ni s zoe laengk geleije toongs da z’en paerkeeng wauwe groave oep de Greungplets, z’al de skéléte doeëdgewoeën oep kamejons geloije n éme n oem z’eeverans on ’t Schéld te gon dumpe, én da t der klainjoong woare dee voetbal zoate te speile mé t d'auvergebleive scheidels !)

Drai joar ei t da gedeurd oem da béld oitaindelek oep de Greungplets te kraige. Oem der nog e schépeke bauvenoep te doong zakte n ieën van de weele van de woage weroep da s z’et béld verveurde, in ne put oemda t den ieëne n of den aendere grafkélder inzakte. Rubens sloog benoa teige de kest én ’t ei tot e stuk in de nacht gedeurd oem em trug oep zen poetsjes te zéte én oep zenen sokel te sluire.
De mieëste kriteek kwam er van Aentwaerpenére dee vaungde da s ze Rubens ni j in zenen bloeëte kop ade muige n afbeilde, want ale groeëte mane weere no ’t schaint altaid afgebeild mé nen ood oep une kop. Naa kune de doive récht oep zene kop kake.
Mor wa t Aentwaerepenére veral plezaent vaungde on da béld was zenen doim. Zenen doim ?: zul de zége. Wél joa, den béldaawer ei Rubens zoeë vuirgestéld da ’t pesees is of da Rubens konkureingse wil d oandoong on Sémini. Ge wét wél da béldsje bauve d’inkompoeërt van ’t Stieën van wee da t de Zjesweete n indertaid ze pitsje n afgekapt éme.
Ge mut mor is raungd da béld van Rubens waendele tot da ch g’ oep en bepoalde plets, vanoit nen bepoalde n oek zult zeeng da Rubens vergeite n ei s zen broek dicht te doong. Da noome d’Aentwaepenére: “Den Doim van Rubens”.
Ver ’t geval da ch ge nog zau twaifele n ém ek er eer e fotauke baigezét weroep da t da doidelek te zeeng is.

©peter bux

Zee de zenen "doim" ?