045:Oepsinjoreke

A ge” Collin de Plancy” mut geloeëve dan kwam in 1292 Jan I, értog van Broabant , oep bezeuk in ’t Stad.Tuse de soep én de petate zau w em oek wa wéte n én régelemeingte oepstéle oem soemegte misdoadegers e léske te lieëre.
Der woeënde toongs nen Detse woapesmid oep de Groeët’ Autvleet, ne zeikere n “Hans Pont”. Dieë moef ad er plezeer in oem ze vrauke af én too baungt én blaa te sloage.
Den Aentwaerepse schaut dieë n oep zeikeren dag mé t den artog on ’t babele was, zei teige n em da t er in de neeve wétboek gin straf stoong ver veingte dee j un vraa afmépte. A docht da’t er eet must on gedoan were n én a stélde vuir zoeë’n gaste in e loake nor oemoeëg te gooje wer da d eederieën bai stoong.
Den artog geeng ermé j akaurd én nog dieëzélefden dag troke de beure nor ’t ois van” Hans Pont” . Ze zeije da t de schaut un gesteurd ad én ze vrooge n em éfkes no boite te wile kaume. A volegde n un oep stroat én de beure greipe n em ba zene schabernak. A weer in en deike gesmeite n én ze begone n em nor oemoeëg te smaite wer da d’eederieën bai stoong.
“Z’é d egole zot gewere?” reep den Dets . Balange ni zeije ze da d is seidert de neef wéte de straf ver kèèrels gelak gai dee j un vraa aframele.
Ze bleive n em mor nor oemoeëg gooje terwail er aungderde meingse n oep af kwoame n oem is goo te kune lache mé t dieë vraawenbuil. Tot da d ieën van de mane n et deike losleet én den Dets mé s ze verstaend teige ne poal van de vleet boongkte. A veel in ’t woater. Z’éme n em er nog oitgevist mor a was al keivendroager.
De schaut must nateurlek verslag oitbreinge ba d’auverad. ’t Gevoleg was da t den artog leet weite da t er in de tookomst alieën nog mor mé j en poep mé ne auten kop mocht gesmeite were.
As er wér den ieëne n of den aendere n apsjaer zen vraa wa toeke gaf dan weer er ver de geleigenad en poep gemokt dee zoe vaul muigelek oep dieë veingt must tréke, én dan weer dee in e loake nor oemoeëg gesmeite vuir dieë rotzak zen ois.
In den taid da t de Spanjorde n et eer ver ’t zége n ade woeënde n er oep ’t Zoid ne Spoanse n eidelman, ne zeikere n “don Antonio de Rivera y Prado “. As em mé f vreengde n oep schok was , eeng em altaid de plezaente n oit, mor as em tois kwam sloog em zen vraa zoe w ard da s z’al d’oeke van de koamer zag.
D’Aentwaerpenére zauwe n ém da wél afleere ! De poep mé t den auten kop weer gold mor no ’t schént ade de rate n er al ieëlder stuke n oitgebeite. Der weer dan mor en neef poep gemokt.
De poep kreig oek ne noam. Ze weer van dan af “Oepsinjoreke” genoemd nor et Spoans ver “menieër” (se^nor)
Don Antonio was zoe in ze gat gebeite da t em rétepetét zen boeltsje n inpakte, Aentwaerepe verleet én trug no ze laend trok.
Van dan af was Oepsinjoreke dikwels de groeët’ atrakse as er den ieëne n of den aendere n oeptocht oitgeeng.
De Méchelére, dee j et de Sinjaure kwoalek noame da ze duir un “Moaneblusers” genoemd weere, éme n oep zeikeren dag aungs Oepsinjoreke gepikt én in en kist gestauke.

De Méchelére vertéle en ieël aender veroltsje. Zun bewèère da zun d’énige n én d’échte poep éme. Z’éme dee in ’t Méchels Stadsmuzeijum in ne viskesbak oepgeslaute
’t Is en “smaitpoep”oit aut gesneije dee j in ale stoote n én oemegaenge meigenaume weer. Ze weer nor oemoeëg gesmeite n én trug oepgevange n in nen doek terwail er geroope weer: “Oep sinjoreke.
Vreuger weer dee poep oek aenders genoemd: de Zotskop (Sotscop: tot in 1775) loater de Voilen Bras (Vuylen Bras), of de Voilen Broidegoem ( Vuylen Bruydegom). A ge de Moaneblusers mut geloeëve dan ei d in de zeiveteengd’ieëw ( oem zjust te zén in 1647 , a ge geloeëft wa t de Méchelére n oe probeire wais te moake )ne zeikere n Adrijoan (of Valentain) Van Lan(d)scroon de kop in aut oitgesneije ’t Schaint –voleges de Méchelére wér-- da t Aentwaerpenére z’is éme wile pike taides nen oeptocht én van dan af zauwe ze de poep Oepsinjoreke genoemd éme. Seidertdeeng wert z’achter slot én greingdel bewoard in “ ‘t Hof van Busleyden”.

In 1949 ( woensdag de vieërteengde n désémber) dachte de plezaente mane van de plezaente stad de mop van ’t joar oit. Wa gedeurende drai j ieëwe neemand gelukt was, da kone de Vikeengs soame mé j Akadeimija vuir mekoar kraige.Ze wiste n Oepsinjoreke oit et Méchels muzeijum te smokele. Doarver vlauge soemegte studeingte benoa in de barbitsjes. De gazéte van toongs stoonge er vol van. Deuzende studeingte manifésteirde, ieëst in Aentwaerepe n én dan in Méchele. In de boitelandse gazéte weer et volek da t d’auveraendegeeng van Oepsinjoreke on ’t Aentwaereps Stadsbesteur baiwoeënde, oep wél 250.000 man geschat ! Ikzélef zat toongs oep den Atenei én oek doar weer er geveerd. Der weer toongs in désember 1949 e Geleigenadsnumer oitgegeive van ’t studeingtebladsje Op-Sinjoorken. Da koste 5 Fr. In dieën taid was da vaul géld ver ne joonge gast gelak ike. Mor ‘k ém da gekocht én ‘k ém et altaid bewoard gelak en rélekwee.

Den ieëste n april van ’t joar 1988 éme de Moaneblusers oep ’t plantsje vuir ’t Méchels stadois et braungze béld ontuld van Oep-Sinjaur .Da béld is gemokt duir de Méchelsen béldaawer Fraens Van den Brande , ne vreengd van mai dieë n aungs dan oek ba dee geleigenad ei d oitgenoeëdegd. De pléchtegad weer oek nog gevolegd duir de fotautentoeënstéleeng “ De gebaurte van en braunze béld” in de vuiral van ’t Méchels stadois.

Et vootstuk van da braunze béld stélt den doek vuir worin da de poep oepgevaenge wert. De poep zélf vleegt mé j uir bieëntsjes nor oemoeëg de lucht in.

Mor aigelek is ieël woarschainlek aungs Oepsinjoreke van Spoanse n oeërsproong. In Spanje noome z’em Pelele. As g’oeët is in’t Pradomuzeijum in Madrid komt, go t dan is zeeng nor” El Pelele”. Da d is e schilderai van den beroemde schilder Francisco Goya. Ge zee t doaroep veer vraawe dee j en smaitpoep in de lucht gooje.
Pelele j is en aud Spoans spéleke (Frederick V. Grunfeld sprékt er van in zenen boek auver Keengderspeile ) . Et woare de Spoanse vraawe dee j oep dee maneer d’arogaente mane dee j un vraa aframelde belachelek mokte. Miguel de Cervantes Saavedra beschraif d oek in El Quijote oo Sancho Panza gelak en oepsinjoreke in de lucht gesmeite weer én de Spoanse komponist Enrique Granados ei t er trauwes oek en pijoanaustuk ver geschreive da t em “El Pelele” genoemd ei. Vandoag betieëkent “pelele” in ’t Spoans ni j alieën “ poesjenélepoep” mor oek zoevaul as “ onnoeëzelér”. En teigewaurdeg zége z’et oek van wa s z’in Aentwaerepe mé j e Fraens waurd “e salopétsje” noome én wa d ongevèèr ’t zélfde n is as en “hansopje”in Oland. Hanssop (Hans Soep/Jean Potage)was ne klaun dieë zoe w e kostumeke droog).
Tuse n okskes “ Op-Sinjoor” is oek e maerek van sigaere n in Méchele.


A g'e waurdsje Spoans kunt leize, sureft dan is no deize wébsait:
http://cvc.cervantes.es/el_rinconete/anteriores/mayo_05/16052005_01.htm