069:Lékteur 02:Snieëwitsje n én de Zeive Dwaerege

’t Was in ’t puteke van de weengter. De snieëvlokskes veele gelak plemekes oit den eimel. Der was en kuinegin dee j on uir ébenaute zwart veengster zat te noije. Terwail da s ze zoe w on’t noije was én de sniëvlokskes in d’oeëg eeld, stak ze mé j uir nold in uiren doim. Der veele drai fain drupeltjes blood in de snieë. Ze zag da roeëd blood zoe schoeën afsteike teige de snieë da s ze ba j uiraige docht: “As ek na mor is e kineke n ad, zo wit as snieë, zoe roeëd as blood én zoe zwart as deis ébenaut. Ni laengk dernoa kreig z’en dochterke.Da was zoe wit as snieë, én zoe roeëd as blood; én uir oar was zoe zwart as ébenaut. Deroem weer ze Snieëwitsje genoemd. Mor ’t kineke was nog mor pas gebaure of de kuinegin steeref. E joar loater traude de kuineng ver den twide kieër. ’t Was en knape vraa, mor z’ad et oeëg in uir staer . Ze kon ni f verdroage dat er eemand néter was as zai. Z’ad nen ieële spés-joale speegel. As ze der vuir geeng stoan én uiraige bezag, zei s ze:

(Franz Jüttner)

“Speegeltsje, speegeltsje n on de waend, wee j is de nétste van ieël ‘t laend ?”

Dan aentwaurede de speegel:
“De kuinegin is de nétste van’t laend”
Dan was ze konteingt want ze wist da t de speegel altaid de woarad zei.
Mor Snieëwitsje weer oek eederen dag néter én néter. As ze zeive joar weer was z’en béld van e maske n én vaul néter as de kuinegin.
Oep zeikeren dag vroog de kuinegin wér is on de speegel:

“Speegeltsje, speegeltsje on de waend, wee j is de nétste van ieël et laend ?”

De speegel aentwaurde:
“Och kuinegin ge zé ga wél nét, mor Snieëwitsje is deuzend kieëre néter as gai!”
De kuinegin verschaut uiraige n en ongeluk.Ze sloog greung én gèèl oit van kolèère. Eedere kieër da s ze Snieëwitsje naa zag, fréte ze mieër én mieër uir kas oep, zoe w aereg was ze gebeite n oep da schoeë keengd.
Ze kon er nimer van sloape. Dag én nacht must ze der on deingke. Van artfrèèterai j én zjaloezee reep ze de joager ba j uir én zei: “Ge mut Snieëwitsje no ’t bos breinge. Ik wil uir eer nimieër zeeng. Ge mut uir vermoeëre n én uir art én uire lèèver meibreinge oem da te bewaize.
De joager dei wa t de kuinegin gevroagd ad. A geeng mé Snieëwitsje n et bos in. Mor as de joager ze jachtmés bauvenolde , veel Snieëwitsje n uire fraeng. Ze begost te blèète n én zei teige de joager: “ Och leeve joager, doo t da ni. Lot me lèève astembleeft ! ‘k Zal in ’t bos blaive woeëne n én ‘k zal noeët nimieër nor ois gon. Oemda ze zoe leef én zo nét was, kon de joager et ni j auver zen art kraige n én a zei: “Och leef keengd, loept gaa wég vuir da’k menaige bedeingk”. Ba zen aige docht em: “ ‘k Wil da ni j oep me geweite éme. Worschainlek zule de wilde bieëste n uir wél oepfrèète” .
Der kwam zjust e joongk értsje verbai. A schaut da neir én olde n er de loonge n én de lèèver oit oem da mei te neime as bewais ver de kuinegin.
De kok must ales in zaut woater kauke én da zjaloos meings éte n ales oep. Z’ad er plezeer in da s ze de loonge n én de lèèver van Snieëwitsje no bine gespeld ad.
Aungdertuse leep da d aerem keengd mooderzeelalieën in da groeët bos én ze weer vrieëselek bang. Ze was ocharme zoe w auver uir toore da s z’on ale boeëme vroog of dee j uir ni koste n élepe. Ze begost te loeëpe n oep uir bloeëte voetsjes auver schaerepe stieëne n én take mé t daures .Der woare wilde bieëste dee j on uir verbai leepe. Mor gin ieën dei j uir kwoad. Ze bleif mor vaerder loeëpe tot da 't doongker weer. Inieës zag z’e klai n eske wervan da t de verduir woagewaid aupestoong. Ze docht : ik zal der mor bine gon, meschin kan ek dan wa d oitruste.
Bine n in da d eske was ales peteetereg klain, mor wél ieël prauper.Der stoong e klain toafeltsje mé j en toafelklieëke n oep.Oep da toafeltsje stoonge zeive klain taloerekes én ba j eeder taloeërke lag er e klai leipeltsje, e klai méske n én e klai verkétsje. Der stoonge oek zeive klain beikerkes. Teige de meur stoonge n er zeive klain bédekes mé snieëwite loakes.Oemda Snieëwitsje schèèl zag van den oonger, éte ze van eeder taloereke n en bitsje greungte n én en bitsje broeëd én droongk z’oit eeder beikerke n e slokske wain. Ze wau ni f van ieën taloereke n ales oepeite.
Dernoa ---ze was zoe meug --- probeirde z’ieën van de bédekes. Mor ’t ieën was te laengk én ’t aender te kert. Tenslote beslaut ze mor in ’t grutste, ‘t zeiveste bédeke te gon lige. Ze was zoe meug da ze gelak nen bloemzak neirveel. Ze sleep dan oek gelak e roeëzeke
As ’t pikendoongker gewere was, kwoame d’aigenére van ’t eske nor ois. Da woare zeive dwaerege dee j in de baerege as mainwaerekers une kost verdeengde. Ze stoake zeive klain késkes oan én zoage dan dat er eemand in’t eske gewést was. Want ’t stoong ni j amel zoewas z’et achtergeloate n ade.
Den ieëste zei: “Wee j ei t er oep mai stooleke gezeite ? Den twide zei: “Wee j ei t er van main taloereke geite ? Den darde zei: “Wee j ei t er van main broojke geite ?” De virde zei: “Wee j ei t er van main greungte geite?” De véfde zei: “ Wee j ei t er mai verkétsje gebrekt ?”.
De zésde zei: “ Wee j ei t er mé mai méske gesneije ?” E'n de zeivende zei :” Wee j ei t er oit main beikerke gedroongke ?”
Mor dan zag den ieëste no zen bédsje én a zei:” Oo komt da puteke n in main bédsje ?” D’aender dwaerege kwoame n erbai én zeije: “In main bédsje ei t er oek eemand geleige.” Mor dan zag de zeivende no zen bédsje n én a zag Snieëwitsje lige. A reep d’aender dwaerege n én dee kwoame n afgeloeëpe . Ze stoake n un késkes in de lucht én ’t licht veel oep Snieëwitsje. Ieëst stoonge ze mé j une maungd vol taende te goape mor dan zeije ze: “ Wa da w eer éme ! Wa d e schoeë maske ! “ Z’ade n er zoevaul plezeer in da s z’uir ni wauwe waker moake. Ze leete n uir rusteg vaerder sloape. De zeivesten dwaereg sleep oem ’t eur ba j ieën van d’ aender dwaerege totda t de nacht verbai was.
’s Morges weer Snieëwitsje waker . Ze zag de zeive dwaerege n én ze verschaut uiraige nen bult. Mor dee woare n ieël vringdelek én vrooge n uir: “ Oo w ieëte ga ? Wee zé d egai ?
“Ik zén Snieëwitsje, aentwaurde ze. “ “Oo zé d egai j eer gekaume in aungs eske ?”: vrooge de dwaerege.
Ze vertélde n un wa f ver en steefmooder da s z’ad, dee j uir ad wile loate vermoeëre.Oek vertélde ze da t de joager oit kompase n uir ad loate lèève én oo da ze den ieële nacht duir ’t bos geloeëpe n ad oep uir bloeëte voote.E'n oo ze dan oitaindelek in un eske was teréchtgekaume.
De dwaerege zeije:” Wil d egai ver aungs et oisaawe doong: kauke, wase, de bédes oepdéke,aungs klieëre répareire n én af en too w eet braije ? Dan kun d egai ba j aungs blaive woeëne n én ge zult niks tekert kaume.”
“Nateurlek":zei Snieëwitsje," ieël gèère.” E'n ze bleif ba j un woeëne.
Zai dei j et oisaawe terwail de dwaerege de baerege n introke oem értse n én gaud te gon zeuke.Soaves kwoame ze trug én dan must un eite klèèr ston.
In den dag was Snieëwitsje mooderzeel alieën. De dwaerege verwitegde n uir én ze zeije:"Keengd, past toch oep ver oe steefmooder ! Dee zal te weite kaume da ch g’eer lozjeirt. Lot veral neemand bine.”
De kuinegin , dee docht da s z’écht de loonge n én de lèèver van Snieëwitsje n ad oepgeite, wau nateurlek gèère n oepterneef oeëre da s zai de nétste was van ieël ’t laend. Ze geeng vuir uire speegel stoan én zei:

“Speegeltsje, speegeltsje n on de waend, wee j is de nétste van ieël et laend ?”

Toongs aentwaurde de speegel:
“ Och kuinegin ge zé ga wél nét, mor Snieëwitsje n auver de baerege, ba de zeive dwaerege n is deuzend kieëre néter as gai”
As ze da d oeërde weer ze zoe blieëk as e laik van kolèère én ze begost te beive n auver ieël uir laif. “Snieëwitsje mut staereve , al must ek er zélef on kapot gon !” ; brulde ze. Ze geeng nor e gaim koamerke in uir kastieël én doar mokte ze ne giftege n apel. Van boite was dieën apel ieël schoeën mé bleengkende rooj én gèèl klerekes. As g’em zogt a de goesteeng oem er in te baite. Mor zélefs as g’er mor e klai stukske van zau eite, zau de mute staereve.
Den apel was klèèr. De kuinegin trok klieëre n oan van en boerin én vertrok op rais auver de zeive baerege no de zeive dwaerege. Ze kwam on ‘t eske én klopte n oep de verduir.

( Franz Jüttner)

Snieëwitsje stak uire kop éfkes no boite n én zei: “ Ik mag neemand ni bineloate, de dwaerege n éme n et verbaude.”Oek al goo.” : zei t de boerin,”‘k zal men laker apels wél eeverans aenders kwaitgeroake. Mor, alei, ge zé d en braef maske, ‘k zal er oe w ieëne verneet stieëndoeëd geive.”” Nei mérsee,” zei Snieëwitsje “ ik mag niks oanneime.””Zé d ega bang ver vergif, schoeë keengd ?” :zei de boerin. “ As da s zoe w is, dan zal ek em in twije snaije. Gai d’ieën éleft én ik d’aender.Gai de roojekaent én ike de gèèle.”
Mor dieën apel was zoe gemokt da d alieën de rooje kaent vol vergif zat. Snieëwitsje rauk is on den apel ,én as ze zag da t de boerin er e stuk van beit, kon z’uiraige nimer inaawe n én ze pakte d’aender éleft wer da ’t vergif in zat.
Ze beit er in én oepslag veel ze doeëd.
De kuinegin begon te schoke van ’t lache én zei: “ Wit gelak snieë, roeëd gelak blood én zwart gelak ébenaut. Na zule dee dwaerege n aa ni mieër kune réde. As ze tois kwam, geeng z’onmidelek vuir uire speegel stoan, én zei:

“Speegeltsje, speegeltsje n on de waend. Wee is de nétste van ieël et laend?”

De speegel aentwaurde; “De kuinegin is de nétste van ieël et laend”.
As de dwaerege toiskwoame vaungde ze Snieëwitsje n oep de vloor. Z’ oasemde ni mieër. Ze was doeëd. Ze pakte n uir oep, kamde n uir oar, waste n uir mé woater én wain, mor ’t eelep amel gin sjik.Ze was doeëd én ze bleif doeëd. Dan légde de dwaerege uir oep de toafel. Ze geenge n er ale zeive raungd zite én begone te jamere. Drai doage bleif ze der lige. De dwaerege dochte naa zule we ze mor begroave. Mor ze zag er nog zoe fris oit of da s ze nog lèèfde. De dwaerege zeije: “Oemda ze nog zoe schoeën is kune w’uir ni s zoemor begroave. Deroem leete z’en geloaze kist moake zoe da d eederieën uir van ale kaente kon zeeng. Snieëwitsje weer der in gelei. Uire noam weer er mé ch gaawe léters oep geschreive n én er weer bai gezei da s ze de dochter van ne kuineeng was. Ze drooge de geloaze kist no boite, geenge er mé no den baereg én ieënen dwaereg bleif er de wacht ba j aawe. Zélefs de deere van ’t bos kwoame nor uir zeeng. Ieëst nen oil, dan ne roaf én oitaindelek en defke. Zoe bleif Snieëwitsje laengk in dee kist lige. Ze veraenderde ni. ’t Was pesees of da s ze sleep.Ze was nog altaid wit gelak snieë, roeëd gelak blood én uir oar bleif zwart gelak ébenaut.

(Hosemann)

Oep ne goojen dag kwam er ne preengs oep ze pèèrd duir ’t bos. A stopte ba ’t eske van de dwaerege n én a vroog of da t em doar kon blaive sloape. A zag oek de geloaze kist oep den baereg stoan én noada t em ad geleize wa da t er oep geschreive stoong, zei j em teige de dwaerege: “ Ik zau dee kist wile koeëpe. Wa mut'er ver éme ?” Mor de dwaerege zeije: “Dee j is ni te koeëp ver gi géld van de wèèreld.” Dan zei de preengs: “Géft ze dan on mai, want ik kan ni mieër lèève zaungder Snieëwitsje te zeeng.” As ze da d oeërde, kreige de dwaerege kompase mé t de preengs én ze goave n em de kist kadau. De preengs reep zen knéchte n én dee muste de kist oep un schaawers wégdroage. E'n dan gebuirde n et. Ieën van de droagers streungkelde n auver nen boeëmstroongk én van de schok schaut et vergiftegd stuk apel da Snieëwitsje n ad afgebeite, oit uir kèèl.’t Deurde ni laengk of ze trok uir oeëge n aupe, ze daude n et déksel van de kist nor oemoeëg én geeng récht zite. Ze was trug ieëmel lèèvend.” “Woar zén ekik ?”: reep ze. De preengs zei mé nen trémelau w in zen stém:”Ba mai zé d ega”. Deroep vertélde n em wa t er gebuird was én a zei:” Ik zeeng oe zoe gèère. Komt mé mai mei no me kastieël dan kun de main vraa were.”. Snieëwitsje geeng akaurd én ze geeng mei mé j em. Un traafieëst was oem van te droeëme. Oep ’t fieëst was oek de steefmooder oitgenoeëdegd. Dee tute n uiraige n oep ver ’t fieëst én geeng in uir béste klieëre vuir uire speegel ston.Dan zei s ze nog is:

“Speegeltsje, speegeltsje on de waend, wee j is de nétste van ieël et laend ?”

De speegel aentwaurde:
“Kuigenin gai zé d ieël nét. Mor de joonge kuinegin is toch ieël wa néter as gai”.
Ze vloekte n én ze teerde gelak en bezeitene. Ze weer zoe bang da s ze nimer wist woar da s ze must kroipe. Ieëst wau ze ni no ’t traafieëst gon. Mor toch wau ze de joonge kuinegin zeeng.Ze kwam bine n in de fieëstzaal. Z’érkende Snieëwitsje én van alteroase kon ze gin vin nimer vereure. Mor der stoonge al gloojend’aizere schoone klèèr . Ze must uir voote n in dee j ieëte schoone steike én zoe laengk daense totda s ze stieëndoeëd veel.

(Franz Jüttner)