Aentwaereps

zaterdag, juli 28, 2007

105: Twieë Leekes ver de Kluiterklas ?


Joare geleije n oeërde n ek in e kluiterklaske de keengdere twieë leekes zeenge dee de jufra j un ad oangelieërd. Worschainlek was de jufra al eive n onschuldeg as de kluiterkes want ze woare dee leekes on ’t lieëre ver ’t schaulfieëst van ’t eingde van ’t schauljoar wer da d al de moekes én vokes zauwe n oitgenoeëdegd were. Wa t da jufrake ni wist is da t dee twieë leekes dee naa volege aigelek ieëlemoal ni f ver klain oeërekes bestémd woare.

I
Raije n is plezaent, raije n is plezaent .(bis)
Raije n oep e kareke zaungder weele.
Raije n is plezaent, raije n is plezaent. (bis)
Raije n oep e kareke zaungder weele.


II
‘K ém uir bloemeke geploke n in de wai
’T is da f van mai, ’t is da f van mai
‘K ém uir bloemeke geploke n in de wai
’T is da f van mai, ’t is da f van mai

In ’t ieëste leeke n ei noamelek ’t waerekwaurd “raije” ni de betieëkenis van “raije mé j en kaer of me nen otau”. Mor “raije “ betieken d eer “ séks éme”. “Neuken” zauwe d’Olanders zége. G’oeërt da nog in ’t Aentwaereps :“ ne raijer”, ‘t is te zége : e manelek konain of ne maneleke n oas. In’t AN noome we da “een ram of een rammelaar”. Naa begrépt ‘e wél weroem da ’t kareke gin weele n ei !

In’t twide leeke betieëkent “uir bloemeke pluke” rats etzélefde. Tuse n okskes : mieëstal wert er verkieërd gezoonge: ‘K ém en bloemeke geploke……..” duir degein dee da leeke totoal verkieërd begreipe n éme. In ’t Aentwaereps spreike z’oek van “uir vijaul” . Dan éme w’et ni auver en vijaul oem muzeek oep te speile ! ’T is worschainlek afgelaid van ’t Fraens waerekwaurd “violer”, da t dus oek wilt zége “ uir bloemeke pluke” mor dan nateurlek ni mé t de goesteeng van da maske. Da’s dan e saurt voleksétimologee , want “violer” ei d aigelek niks te moake mé j e “vijaultsje” ,mor wél mé ’t Fraens “violence”, da ch “gewéld” betieëkent. Varder wert er in dokterstaereme n oek gesprauke van “defloroase”(defloratio), werin da ch ge ’t waurd “-flor-“ zee stoan, wa “bloem” betieëkent in ’t Latain.

Ge zee da t da schauljufrake n er goo néfe zat !

zondag, juli 22, 2007

104: 'T SCHIPERSKWARTEER

En afisj vol nostalzjee !


Vreuger , toongs da t er nog ginen téleveeze was, kwoame de meingse van ’t Schiperskwarteer ----as ’t zoneke schein----, oep ne stool vuir un duir zite oem mé mekoar e klapeke te doong. De keengdere dee doar oepgroojde woare gewoeën on dee medame in un vitrine. Veral den Bloodbaereg én de Bureggracht weimelde soaves van de veingte dee tois ni j on un tréke kwoame. ’t Woare ni j alieën matroeëze dee mé j un goesteeng ginen blaif wiste , mor oek
zoegenomde déftege burgers, ne poater of ne pastoeër ( da s zén oek meingse dee j aféntoo stoeëm mute n afbloaze). As dee betrapt weere n ade z'altaid as ékskeus da s ze ne zeeke kwoame bezeuke of 't aileg aulesel kwoame geive on eemand wervan da s ze dochte da d ai j of zai vaer keivendroager was. Der woare n er oek dee mor kwoame n oem is goo te lache mé t de maskes-van-plezeer. Mor da f veel soems wél wa teige want de maskes kipte dan un pispote leig auver une kop.



Vreuger noemde ze de maskes “boekwaive” oemda s ze gerégistreird woare. Da d ad zoe zen gooj kaente want ze weere reigelmoateg gekontroleird oem te zeeng of da s ze gin véneirise ziktes ade n oepgesjaerd. In den aurlog deije de moefe da d oeëk, mor da was dan vernoamelek oem un kanonevlieës gezaungd t’aawe.
Ofis-jeil bestoonge d’oerekes ni. D’auverad dei gewoeën en oeëgske dicht. ’t Was e noeëdzoakelek kwoad. Wa d ad d aenders mé j al dee matroeëze én gefrustreirde burgers, poaters én pastoeërs mute n oanvange ? As er gin maskes zauwe zain, dan zauwe n al d’ aender vraawe n oep ’t stroat lasteg gevale were.
Den dag van vandoag is de situwoase wél ieëmel aenders. Ten ieëste: vaul mieër maskes were naa gedwoonge dieë steel oit t’oofene noada s ze nor eer gelokt zén mé f valse beloftes. Der is nen ieële sloavinenaendel oep gaengk gekaume. Ten twide: ze muige naa un koeëpwoar nimer aupe n én bloeët in de vitrine lége n én der blaive mor e poar stroate n auver wer da s ze muige waereke: de Vaerversroi, de Veengerleeng én de Schiperstrot. Dee stroate n éme z’oepterneeft geplavaid én d’oize mé f vitrine ston verdeurend aungder kontrol !En oantal oorekaute dee j er nogal kroteg baistoonge n éme z’oepgekalfoaterd én dee were naa ver e préske vereurd on kunstenérs ( mut er gi zaend zén ?). ’t Schaint da s z’al praize gewone n éme ver dee veraendereenge ( aige lof steengt). Wa wél e gooj inis-jateef is, is et fait da t er e saurt klinikske komt ver de maskes.
De verbaije joare zén al ieël wa stroate van ’t Schiperskwarteer éroangelei. Mor weroem da ’t Zieëmansois mut afgebrauke were n oem er e zoegenomd “Mariteem Otél” ver in de plets te pladaize, da’s ver mai nog altaid e gretsel.Of da t da d eet zal oitoale ? ’K deingk et ni. Wa da t da wél as rézultoat zal éme : da d is da ’t Schiperskwarteer naa w en sjike waik go were wer as de baapromotaure poong in gezeeng éme.
Métertaid zule z’oek wél nen aendere noam on deis waik wile geive. Zoe w eet in den traent van “ Miljoonewaik”.

maandag, juli 16, 2007

103: Karel Verbist (Sjoareltsje Verbist)





Sjoareltsje Verbist weer gebaure n oep de 16de n ogustes ( soemege zége den 18de !) van ’t joar 1883 as Karel Verbist ( da was zenen ofis-jeile noam). A zau mor 25 joar were want a verongelukte in Brusel oep den 21ste jeulee 1909. Oersproongkelek was em no ’t schaint métsendeengder.




Sjoareltsje Verbist was ne krak van den aleve foand. Ai was indertaid ver de koereërfans wa Staneke n Ockers e poar joar loater zau zain. De Verbist begon oep de wég mor a schoakelde rap auver oep de boan. ’t Was Ceurremans, zene gangmoaker dieë n em oangeroije n ad oep den aleve foand te begine. In dee spés-jalitait was em oep kerten taid ba d’alerbéste.



A weer kampejoong van Bélege n oep den aleve foand in 1908. Da s zélefde joar klopte n em oep de boan van Zeurenbereg de Fraensman “Paul Guignard”, dieë n e poar muingde loater den ieëste koereër zau were dieë n achter moteëre mieër as 100 km per eur aflei. Verbist ad stoale zeinewe n én en énorme wilskracht oem zoe w eet te kune kleirspeile.
De weelerweireld stoong oep zene kop. Sjoareltsje Verbist was oep zen 24 al ne koereër wer da s ze reikeneeng mé muste n aawe. A was in Aentwaerepe begone n in en 24 eurerit én a j ad oep kerten taid e gewéldeg suksés.


’t Was Ceurremans dieë n em ontdékte én em oangeroije n ei mé j e strafer masjeeng te gon raije. Mé t da masjeeng én Ceurremans as gangmoaker was em en neef karjèèr gestart. Al ieël rap wist em no den top te raije. Mor da bracht oek nateurlek rizekaus mei.
Sjoareltsje Verbist was ne klaine peizege koereër dieë zélefs teige 100 per eur nog absoleut boanvast was. En toch was zen maneer van raije zweereg én élegaent. Mor a j ieëld ni j af as em et in zene kop ad da t em must wine. Doaroan ad em dan oek te daengke da t em zoe rap karjèèr mokte. Mor da t deurde spaiteg genoeg ni laengk. Ales bajieën e joar of twieë. Oep den 21ste jeulee 1909 , oep de pist van de vélodrom van “Karreveld” in Brusel---Kuineeng Léopold II woeënde dieë wédstraid bai ---taides de léste raungde van dieë wédstraid werin em deur mékoanis défekt gerémd weer--- mor dieë n em toch geeng wine---verlaur zene gangmoaker “Ceurremans”, duir ne platenbaend, de kontrol auver ze steur. Ceurremans begost te slingere n én Verbist dieë ni j oep taid kost afréme botste teige n em. A vlaug teige de balustroade, schauf trug oep de pist én weer nog is auverreije duir Meinhold, de gangmoaker van Schipke, nen Detse koereër. Sjoareltsje Verbist was zwoar gewaund én lèèfde nog mor e poar meneute. Der wert gezei da t em van plan was de zoaterdag deroep te traawe n én worschainlek oek mé s zen koereërskarjèèr te stope. ’t Ei ni muige zain.
Verbist weer gelak ne kuineeng begroave .Oep zen begroafenis kon d’auver de kope loeëpe van de meingse dee j achter de korbijaer duir ’t Stad troke. In dieën taid weer da nog amel tevoot gedoan !
On ale veingsters, on ale kafeis én réstoroans oong zen fotau mé ne raabaend.
De kist, mé t de bélgise vlag, weer duir d’aender koereërs no zen ois in Wainegém gedroage. Derachter volegde ne stoot van droagers mé f vaul manjefeeke kroeëne.



Ze grafmonumeingt kun de bezeuke n oep 't kaerekof van Wainegém.


D’aa Sinjaure zule n unaige nog wél rapeleire da t er achteraf et volgende leeke gezoonge weer:
“Sjoareltsje Verbist a de ni ch gereije n oep de pist dan a de ni ch geleige n in de kist .”

Eer volegt naa j en reiks van 12 fotaus van postkoarte dee gedrukt weere n in 1909 nor oanlaideeng van den doeëd én de begroafenis van Sjoareltsje Verbist.Ze ston in volegorde: ieëst den train dieë n in Aentwaerepe n ariveirt gefotografeird oep 't momeingt da t de kist oit den train gedroage wert. Dan de kist dee j auver 't péron no den oitgang van de Midestoase gedroage wert. Dan zeeng we de korbijaer dieë duir de stroate van Wainegém rait. Oep de virde n én de véfde fotau is de kist oit de korbijaer gold én wert duir zen kameroade oep un schaawers gedroage. Doarachter volegt dan ne lange stoot mé kroeëne (de grutste dee ge zee is dee geschoongke duir Ceurremans, zene gangmoaker). Doarachter kaume dan oep de zeiveste n én d'achtste fotau de kroeëne van de sportklubs. Oep de neigeste fotau volege de kroeëne van vreengde n én kénise. Oep den teengde fotau is de stoot gariveird in Wainegém on 't ois van Verbist, weroep da ge kunt leize: Estaminet J.Mariën:" IN DEN WERELDRECORDMAN Karel Verbist". Oep d'élefde fotau zeeng we den ingang van 't kaerekof van Wainegém: de laikkist wert gedroage duir zen kameroade. Oep de léste fotau ( de twélefde) zeeng we de masa dee lestert no de reidevooreenge dee ba 't graf van Verbist gaawe weere.




































Oep den 21ste jeulee 2009 zal et dus aungderd joar geleije zén da Sjoareltsje Verbist verongelukte. Zule de Sinjaure n unaige da t dan nog rapeleire ?

zondag, juli 15, 2007

102: De Fieëstzoal van d'Armonee

PETER BENOIT


(geschilderd duir J.van Beers jr.)





Van de fieëstzoal van d’Armonee on de Méchelsestieënwég zauwe ze bine n e poar joar e zoltsje wile moake wer da d eederieën dieë geloeëveg is zen aige zau kune n oep ze gemak veule. Ze wile n er dus wa s zun noome n en “intérréligieuze zoal “van moake wer da sjike fieëste van ale muigeleke godsdeengste zauwe kune pletsveengde. Ver de momeingt is er neeverans gi zoltsje wer da ch ge zoe w en maniféstoases gelak begroafenise, aaweleke én aender réligizeuze fieëste zau kune n organizeire. Mor oem da te kune réjalizeire mut er nog vaul veraendere. Ver de momeingt is da s zoltjse ieëmel ni ch gezéleg. 't Zau dus in d’ieëste plets ieëmel mute n oepgekalfoaterd were.
Derbai komt nog da t da momumeingt ver aungze komponist “Peter Benoit” [peiter benwa], da d’en “art déco” [aer dékau] geval is, verdeurend duir schoeles in de vaeref gezét wert. Der zén zoe van dee gasjes dee j er plezeer in veengde n oem ales én nog wa mé j onnoeëzel tieëkeneengeskes vol te smèère.
Eedere kieër mut er wér trug en ploog kaume n oem ales oep te kese.
Da spéleke kan zoe nog laengk deure ! Mor oeët zule dee rotzakskes wél is teige de lamp vleege. ’t Is dan mor t 'aupe da z’en gooj reikeneeng geprésenteird kraige n én da z’en tadsje kune gon lozjeire in den auten leipel. Da wilt ni s zége da t de vaiver ( soemege noome n et den baseing) van aungzen beroemde komponist ni s zau mute n oepgekalfoaterd were. ’t Is zoeë da t er ieël wa léke zén woar da t den arsjitékt “Henry Van de Velde” [oanree van de vélde] ze ni bedoold ad.
Gelak w'amel weite droit de muile van d'administroase van 't Stad ni j al te rap.'t Zal dus ni f ver vandoag zén én oek ni f ver morege. Meschin da d aungs achterklainkeengdere da nog muige belèève.
't Zau w aenders en schoeën zjést zén van de Sinjaure teigenauver al dee meingse dee van en aender gedacht zén. Aentwaerepe n is altaid en stad gewést wer da d eederieën mé j aupe n aereme ontvange weer. Lot aungs aupe da t da s zoe bléft !