133: JOHN WILMS

JOHN WILMS
Schraiver én Poleteeker

John Wilms is gebaure in 1893 én a steeref in 1978
A was lid van de Bélgise Sos-jalistise Partai ( den BSP van toongs) én scheipene van Kulteur van ’t Stad in de joare féfteg van de vuireg' ieëw. A leet aungderaendere en téjoaterstuk van ne zeikere n Henri Ghéon verbieëje oemda t da te vaul simpatee j ad ver de moefe.
Mor a j is wel ’t mieëst gekénd oem zenen boek “ Oit de Paroche van Mizeire” (in’t schoeë Vloms: “Uit de Parochie van Miserie”). Dieën boek verschein ver ’t ieëst in 1941 mide n in den aurlog. In dieën boek géft em en béld van ’t Seengt-Andreeskwarteer, de waik van ’t Stad werda t d’échte Pagaders woeëne. In dee waik was em gebaure; wer da d oek Hendrik Conscience én Lode Zielens vandoan kaume.
In zenen boek beschréft em ’t lèève van de gewoeën meingse: klain kredenirekes, dokwaerekers, noijsterkes én kesvraawe. Meingse dee mute vreute n oem on de kost te kaume. Mor oek e volekske da d on mekoar oong én da d oep gezéte taide soame plezeer kon moake.
A kloag d oek et sistèèm oan van de verplichte miletèèren deengst én de verplichten deengst in de gardsivik, wer da t de klaine man altaid de sigaer was én de zuine van de raike bogers unaige koste vraikoeëpe.
Ieën van de bést gekénde figeure n is zeiker én vast; Zote Rik. Ieël ’t Stad kénde n em. Zote Rik ieëte n aigelek Henricus Van Aken én a weer gebaure n oep den 10de novémber van ’t joar 1854 as ’t de nateurleke zuing van Mee Sitroong, en béldschoeë maske dee klieërmokster was én oek af én too pozeirde n as modél ver d’Aentwaerepse keungstschilders. In de Boeksteig ( dee ze loater de Nasjenoalestrot zén gon noome) woeënde ze mé j uire zuing. Zote Rik is métertaid oek modél gewere mor dan van den tipise n inwoeëner van de Paroche van Mizeire. Ge kunt em vergelaike mé t de Ratevanger van Oamele, mé t da verschil da t em de klainmane noeët ofte noeët wa kwoad ei gedoan. De joong van Seengt-Andrees leepe mieëstal lachend achter ze gat oemda ’t em altaid ’t zoteke n oitoong.

HENRICUS VAN AKEN

beiter gekénd as

ZOTE RIK

Vandoag den dag mut d’on de juigd ni vroage wee John Wilms was. Van zenen boek éme de mieëste worschainlek nog noeët ni ch goeërd, lot stoan da s z’em zauwe geleize n éme. Mor Zote Rik kéne ze meschin wél want in 1972 éme ze der en téjoaterstuk raungd gebaud da d in de KNS weer oepgeveurd. Da d Aentwaereps volekstéjoater deurde drai j eure n on e stuk Drai weike stoong et ’t ieëste joar oep d’afisj én ’t joar deroep nog is veer weike. Ieël ’t gezélschap van de KNS spélde der in mei j én nog nen oeëp figuraente. Jan Christiaens schreif et stuk , Walter Tillemans spélde régiseër en Wannes van de Velde ontweerep de dékoars én schreif er leekes ver.
Noa ’t suksés van ’t téjoaterstuk weer den boek nog is oepneef gedrukt in 1973 ba d’Oitgeiverai Weengkeloak (Uitgeverij Winkelhaak) in Aentwaerepe.

DE RUIS ZOTE RIK

Oep den 2de séptember van ’t joar 1978 ( da’s dus 30 joar geleije) weer de ruis Zote Rik--- ’t keungstwaerek van Paul de Vierman---gedoept .Leona Detiège, dee toongs scheipene van Kulteur was, spélde meiter én Wilfried Van Nespen, de konsérvoater van d’Audadkeungdege Muzeums was peiter. Al daensend geeng et aungder ’t zeenge van e leeke van John Lunström nor ’t stadois. Der weer en doeëpakte vuirgeleize én der weere soikerboeëne n én doeëpkortsjes oitgedieëld.

Vuirstéleeng van désémber 2002 in Diest

Doeëpakte van de Ruis " Zote Rik" oep 2 séptember 1978

Vuirstéleeng van april 2004 in Ophasselt

132: JEF LAMBEAUX

Jef Lambeaux

(Détaj van 't schilderai gebesteld duir zene lieërleeng Omer Dierickx)





De Kus

(Jef Lambeaux)

Aentwaerepe.Muzeijem ver Schoeëne Keungste

Jef Lambeaux [Zjéf loambau] weer gebaure n in Aentwaerepe n in 1852. A steeref in Seengt-Gillis in 1908.
A volegde en oeplaideeng on d’Aentwaereps’ Akadeime ba J.Geefs én N.De Keyser. Dan geeng em no Parais van 1879 tot in 1881 in den ateljei van J.Van Beers. Doar mokte n em oek kénes mé A.Rodin én M.Caudelier. dieë doar zenen lieërmieëster weer. In 1882 geeng em nor Itoaleje. Da s zau vaul ver em betieëkene.Tipis ver zain keungst zén mane mé forsbole n én vraawe mé schoeën laive n én oitgebraide balkons. A j is oek den artist dieë n ieël wa monumeingte mokte; aungderaendere n aungzen Broabau w oep de Groeëte Mart. Aloowel da t em zenaige doar vergalopeird ei: den Broabau w ei noamelek gi verstaend van smaite mé ‘t ieën of ’ t aender: a sto d oep ze réchter bieën én a smét d’aend van de ruis weg mé s zen réchter aend. Probeir t da mor is noa te doong ! Gegarandeird da ch ge mut oeppase da ge ni teige de kest sloagt.
In 1889 ontweerep Victor Horta en aupe témpeltsje. Da témpeltsje must deene n oem e keungstwaerek van J.Lambeaux --- de Meingseleke Drifte ---n in te pletse. Mor t deurde ni laengk of et témpeltsje must toogemétst were n oemda t de burgerai van toongs vaungd da t er tevaul bloeëte medame n oepstoonge. Z’ade worschainlek nog noeët e schilderai van Rubens [rubes] gezeeng. Noa drai doage was 't al geslaute n én ’t is no ’t schaint oek noeët ni j afgewaerekt gewere.
Et Horta-Lambeauxpaveljoong in ’t Bruselse Jubelpaerek weer gerénoveird. ’t Géld ver de rénovoase (zoe mor éfkes 636.000 uirau, zau kaume van Beliris, da d is ieën van dee vaul zoegenomde soamewaerekeengsakaurde tuse de féderoale stoat én ’t Brusels Gewést. ’t Zal vernoamelek gebrekt were ver de rénovoase van ’t paveljoong zélef. Da d is nog in toamelek gooje stoat.

De Meingseleke Drifte.

(Jef Lambeaux)

Da d "Horta-Lambeaux paveljoong" of " ’t Paveljoong van de Meingseleke Drifte" stoong al nen ieëlen taid achter slot én greingdel.’t Bleif joarelaengk geslaute ver ’t publeek. As g’et wilt zeeng dan mut'e ieëst nor 't Jubelpaerekmuzeijem gon oem den bewoaker te gon zeuke dieë dan den témpel ver oe zal aupedoong as ge tenmeengste twi j uira in zen pole stopt.
’t Was minister Verwilghen dieë n indertaid de réstoroaseplane bekénd mokte noada twieë voleksverteigewaurdegers (Carla Dejonghe n én Luk Van Biesen) eroem gevroagd ade. Dee woare nateurlek ieël konteingt da ’t paveljoong aindelek zau w oepgekalfoaterd were n én da d et dernoa zaungder probleime én al dieë poespas duir aleman zau kune bewaungderd were. Lifst zaungder da t er wér wa gefrustreirde vandoale den bool zauwe kaume saboteire.

Détaj van De Meingseleke Drifte.

Mor as we Van Biesen mute geloeëve ( ’t is ne poleteeker ver eet) dan zau dieën témpel oep et térain ston van de groeëte moskei van Brusel. Da’s ne lap graungd da d on Saoedi-Aroabeje n in aerefpacht afgestoan weer.Nateurlek éme de slimerike vergeite n eet auverieën te kaume ver wa t er mut gebeure mé t da paveljoong. A ch ge dan bedeingt da t er in 1890 zoeënen ambras gewést is auver da béldaawaerek van Zjéf Lambeaux oemda t doaroep ’t lichoamelek genot én et geluk van de meingse vuirgestéld were. Ver dieën taid woare da schandoalege bélde vol bloeëte medame n én gailege veingte. Derbai komt nog da t de séntroale figeur Pitsje de Doeëd is in plets van de schépende kristeleke god.
Én dan mute weite da t da reljéf no main beschaide mieëneeng ’t intresaentste n én ‘t schunste béldaawaerek is da d aungze stadsgenoeët oeët gemokt ei !

Jef Lambeaux

(Omer Dierickx)

Leengk:

http://amusez-lambeaux.blogspot.com/2008_07_01_archive.html http://cafe.edu/~dany/brussels/photo/50naire/passions/photos/diaporama.html