Aentwaereps

maandag, augustus 13, 2007

109: Régine Beer KZ A 5148

Regine Beer


Wél mieër as 1000 kieëre n is ze gon spreike n in de schaule n auver wa s ze meigemokt ei in ’t konséntroasekamp van “Auschwitz”. Oep uire n aerem sto nog altaid uire kampnumerau getatoeweird:



KZ A 5148

In uiren boek vertélt z’ieëst oo da d uir famile lèèfde vuir den aurlog én dan auver de vrieëseleke gebuirtenise n in ‘t kamp. En moodege vraa mut ze zén oem noa w al dee j éleingde eedere kieër wér oepternift uir veroal te gon vertéle on joonge meingse dee vandoag den dag aigelek ni beséfe oe goo da s ze ’t éme. Mor uir bedooleeng was de juigd van teigeswaurdeg te doong inzeeng wa soemege meingse n aender meingse kune n oandoong in noam van ieën of aender zoegenomde weiteschapeleke rasetejoree.
Den 18 den désémber 1940 geeng Régine no ’t Stadois van Aentwaerepe n oem uiraige te loate n inschraive in’t Jauderegister . Z’ad ontdékt da d uir voader aigelek jauds was. Ba j uir tois weer er noeët ni j auver godsdeengst geklapt. Oem administrateef in orde te zain – de Detse n ade n et bevél gegeive da d eederieën dieë jauds was zenaige must kaume mélde--- docht ze da ’t beiter was da mor te doong.
Den 3den désémber 1943 weer ze duir de Detse n oangaawe én no de Dossinkazaerne van Méchele gebrocht.
Den 21ste mai ariveirde z’in Auschwitz-Birkenau én doar weer ze numerau 5148.
Der zén mor 1207 van de 25.257 Bélgise gedéporteirde dee de nachtméri j auverlèèfd éme. Ieën dervan is Régine . As z'in 1945 uir mooder ( dee j al docht da s z'uir noeët nimer zau zeeng) trugzag, was ze ne n aendere meings gewere. Z’ad al dieën taid meingse mé teengtale van oitputeeng zeeng staereve én zélef ad z'er mé lieëre lèève. Fieërteg joar laengk ei s ze gezweige, totda d oep den 22ste novémber 1981 de minister ver Nasjenoal’ Oepvoodeeng –Willy Calewaert—nen breef schreif nor al de schaule werin da t er gevroagd weer oem Régine te loate getoige n auver uire laideswég in Auschwitz.

Auschwitz weer bevraid duir de Ruse mor Régine weer noeët ni bevraid van Auschwitz. Ze wilt da t dieë numerau w oep uiren aerem loater bewoard zau blaive in ’ t Aentwaereps Vreidesséntrum zoe da d eederieën zenaige zau rapeleire da t er oeët e konséntroasekamp in Auschwitz gewést is.


Wee mieër eerauver wilt weite, dieë mut absoleut uiren boek leize:

Paul De Keulenaer

Regine Beer

MIJN LEVEN ALS
KZ A 5148


Ed.Epo 2006


http://www.epo.be/uitgeverij/geschiedenis.php

zondag, augustus 12, 2007

108: 't Aentwaereps Bolekesfieëst





In ’t weekeingd van de 17de, den 18de n én de 19de n ogustes wert er nog mor is gefieëst in ’t Stad. ’t Zal e gastronaumis fieëst were mé f vaul laker dinges én peengte n én borels a voloantei ( alei, da d aupe we toch, as z'aungs ni j ieël den taid in 't zakske loate bloaze !). ’t Is ver den ieëste kieër da s z’in ‘t Stad zoe w eet oep poeëte gon zéte. Z’éme da ’t Bolekesfieëst gedoept nor --ge wét wél --dee smoakeleke peengte van brauwerai ” De Koninck”.


Z’aupe n oek da t da t de volgende joare varder gezét wert én en Aentwaerepse tradeese zal were.’T schaint da t dee van Moastricht da d al ver de 26ste kieër organizeire. Zun noome da d in un Limburegs toltsje : ’t Preuvenemint. De Moasaikenére n éme da t dan afgezeeng van Moastricht – dee doong da d al 19 joar én doar noome ze da Hartbufkes Preuve .De Sinjaure meuge n unaige dus ni loate kéne. Wa t dee kune, da kune wai j oeëk én nog vaule beiter ! Gemakelek zal da ni s zain want z’éme me waisgemokt da t er in Moastricht vuireg joar wél 150.000 bezeukers woare.

Oep ieël wa pletse in ’t Stad zal er en Aentwaereps gastronaumis festain ingericht were. Oem te begine zule n er oep de zoaterdag én de zaungdag oep de Groeëte Mart kromekes stoan wer da ch ge tipise streikprodukte zult kune koeëpe ( bolekes van “De Koninck”, Aentwaereps’andsjes van sjokolateree Goossens, peikelèèreeng van de firma “Poolster”, kongoléskes van sjokolateree “Carmina”, ”Elixir d’Anvers” van “de Beukelaer”, zjeneiver van kafei “De Vagant”,geroekt pèèrdevlieës van de firma “Equinox”, kandaisoiker van “Candico”, kofe van “Verheyen” én karaméle van konfiseree “Roodthooft” .


De Greungplets wer d ieë groeët aupeluchtréstoroa w én ’t Stieënplain zal dieë zoaterdag in en vismart oemgetoeëverd were mé j aungderaendere mosele, gaernot én karakole .Ver de klainmane zal er doar animoase zén ( veroltsjesvertélers, gauchelére, stroattéjoater,leekes) én ver twi kieëre niks zul de mé t de boeëte van de Flandrija (“de Flandria”) kune gon vèère. Oemda t de Flandrija deis joar 85 joar bestoa, zal “ boma van Marcke”--- dee j indertaid ver de Fladrijavèèrders une kofe n én un baukes zeregde---aungs oek vertéle n auver de gescheedenis van uire Flandrija.
Varder zul de kune gon piknike n in verschilege paereke in én raungd ’t Stad wer da t er ver muzeek én animoase zal gezeregd were: in Aentwaerepe (’t Albèèrpaerek), Baerechoem, Bèèrendrécht-Zandvleet, Beregeraut, Duirne , Èèkere, Aubauke, Maereksoem én in Wilraik.
We kune n oe naa w al verklape da d eederieën er wél eet no zenen taend zal veengde: Bélgise kuike, Fraense kwizin, Spoanse n én Italjoanse laker dinges oem doime n én veengere af te lake; Zoidamerikoanse n én Azijoatise spés-jalitaite oem oewaige n en bruik on’t eite. Ales zal mute betold were mé bonekes dee 1,80 uirau gon koste . Dee bonekes zule verkocht were n aungder “den Doim” van “Rubens”. Ge zult kune snoope ver de prais van ieën of twieë van dee bonekes ( da s zal nateurlek ni s zoe vét zén); mor as g’en vole taloeër wil d éme dan go t da d oe meschin wél zeive bonekes koste.Ne gooje road on d’aakaraméle: Pakt mor al oe reikemasjeengtsje oem da d in aungs aa bélgise frangeskes oem te reikene , dan wét de naa w al oe w ard da ch ge zult mute spoare n oem et plezaent t’aawe.

donderdag, augustus 09, 2007

107: FERRE GRIGNARD




De Fére

Den 8ste n ogustes van deis joar is et vaifentweenteg joar geleije da t de Fére van de Muze gesterve n is on kèèlkaengker. A j is amper 43 joar gewere. Ze noemde n em den” Bob Dylan” van de Loage Laende n of den “Boudewijn” van Groeët Vloandere.
A weer gebaure in en ieërder burgerleke famile, mor a j ei den ieël aender lèève gad. A lag dan oek auveroeëp mé s ze voader én zen breur “Roger” [Rozjei] dieë n aigelek mé t de beroemdad van zene joongere breur ni s zoe gelukeg was. Dee twieë breurs lèèfde n in nen totoal aendere wèèreld. De Rozjei was noamelek nen oeëge peet in de wèèreld van de baengke. ’t Is mor oep de Fére ze staerefbéd da ze trug mé mekoar wauwe klape. De Fére n ém ek goo ch gekénd toongs da t em ne geveerde n artist was. De Rozjei, zen breur, is loater en gooj kénis van mai gewere Dieë lèèft nog---a zit aungdertuse al vaif joar oep tram zeive .




De Fére n ad zen ieëste suksés mé “ Ring, Ring, I’ve Got to Sing” noada t em al den artisteeken toor was oepgegoan mé f vaeref én bestels. A schilderde n er oep los mor zen schilderaije kreig em ni f verkocht al ei t em dan tentoeëngestéld in “De Zwarte Panter”. Ẻn as em dan al is wa s zoad in’t bakske n ad, dan weer da stantepeide n in’t gezélschap van zoegenomde vreengde n oepgezaupe.Dee schoeën vreengde van de Fére zoate zélefs wiski te boemele n oep zain koste n as em oep ze staerefbéd lag én ne vaugel ver de kat was. Soemege koste zélefs un pikels ni toisaawe én noame schilderaije van de Fére mei nor ois “ in bewoareeng”.
De Fére was oek oep de Mélekmart mé j e kafei begost da t em “De Muze” gedoept ad. Doar kwoame n al “d’oartiste” van ’t Aentwaerepe van de joare sésteg bajieën. As kafei was et twi kieëre niks--- zjust de noeëdege muibeleireeng : stoole n oep op te gon zite n én toafels oem oe peengt oep te zéte. Ẻn nateurlek oek en rai taboerétsjes ver de toeëgzaikers. Mor der was altaid wa te doong zoelaengk da t de klaente nog oep un bieëne koste stoan. Zélef kwam ek aféntoo in “de Muze”oem no de Fére te lestere.’K ém doar gooj érinereenge n on, mor as et te grof weer--in de klai n urekes--dan keste n ek men schup af.
As de Fére must kune trugkaume dan zau w em nog al oeëge tréke want ze zuineke (Fére dzjoenijor), dieë n indertaid al zen stripboeke n on den duirwoarder must afstoan oemda s ze voader de belasteenge ni betolde, is aungdertuse doktaur gewere !
De Fére was gine sléchte meings. ’t Was nen artist van ’t zoiverste woater. A j ad e gaawe n art én doar éme der vaul van geprofeteird. A j ad mor ieë groeët gebrék : a kon gin peengt of borel vol of leig zeeng stoan.
Zélef zei t em oep ’t léste: “’K ém ni laengk gelèèfd, mor ‘k ém er gi spait van” .



zondag, augustus 05, 2007

106: Den Ieësten Doikelér van 't Stad


M.P.Michiels, den ieësten doikelér van 't Stad


Den doikelér dieë da g'eer oep deis kopeeke van en aa postkoart zee d is ne zeikere M.P.Michiels dieë sasmieëster-doikelér was in deengst van 't Stad. A j is gebaure in Aentwaerepe n oep den 20ste jeunee van 't joar 1876 én as em zenen lésten oasem oitgebloaze n ei was em nog altaid in deengst van 't Stad. Da was oep den 28ste jeulee van 't joar 1939 ( da d éme de meingse van 't Aentwaereps "Felixarchief" mai verteld) .Ik veraungderstél da t da postkortsje dus van vuir den ieëste wèèreldaurlog mut zain. Ai zau den alerieësten doikelér zén dieë n oeët ver 't Stad gewaerekt ei. No 't schaint mut em nogal e pateike gewést zén. Zoe te zeeng ne vuirloeëper van d'Aentwaerepse Snereklub ( de klub van de schoeën moestasje, as ge da beiter verstoa).Ge zee da zoe nen doiker indertaid nogal wa nen élem oep zene kop moest zéte. Da mut gi lacherke gewést zén oem mé zoe w e zwoar kostumeke n aungder woater no laike te gon zeuke. Want da s zal 't wél gewést zén wa t em mieëstal must doong. In dieën taid goojde ze nog gin otaus of velaus in 't Scheld. Eer oep 't fotauke go t em pesees mé 't lireke n oit. Zen moate ---al dee knape gaste mé j un klakskes én un moestasje ( da was no 't schént toongs de maude) zén fieër da z'er bai muige zain ! Dieë mé s zenen bolood is meschin wél den boas.